Υπάρχουν στιγμές που η ζωή ενός ανθρώπου μοιάζει να “παγώνει”. Όχι επειδή σταματά να κινείται, αλλά γιατί κάτι βαθύ και απότομο αλλάζει. Κάτι αποδομείται. Κάτι εκτίθεται. Και ξαφνικά, εκεί που ήταν περικυκλωμένος από ανθρώπους, νιώθει μόνος. Σιωπηλός. Και πιο δύσκολο απ’ όλα; Εκτεθειμένος — όχι μόνο στη δημόσια σφαίρα, αλλά και απέναντι σε εκείνους που θεωρούσε “δικούς του”.

Σε τέτοιες στιγμές, υπάρχει πάντα κάτι που σοκάρει περισσότερο από την είδηση: η σιωπή των κοντινών. Η απόσταση των ανθρώπων που μιλούσαν καθημερινά, η απουσία ενός μηνύματος, ενός βλέμματος, μιας χειρονομίας. Και την ίδια ώρα, ο θόρυβος των άγνωστων. Αυτών που δεν σε ξέρουν, αλλά έχουν να πουν. Αυτών που δεν ρωτούν, αλλά κρίνουν. Αυτών που δεν ενδιαφέρονται, αλλά διψούν να τοποθετηθούν.

Κι έτσι, ανάμεσα σε δύο πόλους –σιωπή και φασαρία– ο άνθρωπος που δοκιμάζεται νιώθει να χάνεται.

Γιατί σιωπούν οι κοντινοί;

Όχι πάντα από αδιαφορία. Συχνά, η σιωπή γεννιέται από αμηχανία. Από φόβο. Από την αίσθηση ότι “αν μιλήσω, μπορεί να εμπλακώ”. Ή, ακόμα χειρότερα, από την ανάγκη να προστατεύσουν τον εαυτό τους από κάθε πιθανή ταύτιση. Και ναι — είναι ανθρώπινο. Δεν είναι σωστό, αλλά είναι απόλυτα κατανοητό.

Άλλες φορές, η σιωπή είναι φόβος μη μπερδευτείς με τον “κατηγορούμενο”. Μια κοινωνική άμυνα που λέει: “Δεν ξέρω τι έχει συμβεί, ας κρατήσω απόσταση.” Όμως στην πράξη, αυτή η απόσταση δεν προστατεύει. Πληγώνει. Όχι μόνο εκείνον που δοκιμάζεται, αλλά και τη σχέση. Γιατί στις κρίσιμες στιγμές, δεν δοκιμάζεται μόνο ο άνθρωπος. Δοκιμάζονται όλοι όσοι τον περιβάλλουν.

Και γιατί φωνάζουν οι ξένοι;

Γιατί είναι πιο εύκολο. Γιατί όταν δεν σε συνδέει κάτι με τον άλλον, μπορείς να τον κάνεις ό,τι θέλεις μέσα στο μυαλό σου: ένοχο, ανήθικο, προκλητικό. Μπορείς να του δώσεις χαρακτηρισμούς, να χτίσεις ιστορίες, να τοποθετηθείς πάνω του σαν να μην είναι πρόσωπο, αλλά σύμβολο. Και η κοινωνία, δυστυχώς, έχει μάθει να κάνει αυτό καλά: να μιλά χωρίς να γνωρίζει. Να διαμορφώνει αφήγημα, όχι να εμβαθύνει.

Είναι ένα φαινόμενο που γνωρίζουμε όλοι: όταν κάποιος εκτίθεται, οι μακρινοί γίνονται ειδικοί και οι κοντινοί εξαφανίζονται. Κι αυτό πονάει. Γιατί δεν είναι ο θόρυβος που σε τσακίζει – είναι η απουσία εκείνων που ήξερες.

Τι σημαίνει “στήριξη” όταν όλα είναι ρευστά;

Δεν σημαίνει να υπερασπιστείς τυφλά. Δεν σημαίνει να εκτεθείς στη θέση κάποιου άλλου. Σημαίνει να σταθείς ανθρώπινα, με ήθος, με παρουσία. Να δώσεις ένα σημάδι: “Σε βλέπω. Δεν φεύγω.” Να προσφέρεις μια λέξη που δεν προσδιορίζει ενοχή ή αθωότητα, αλλά αναγνωρίζει την ανάγκη του άλλου να μη νιώθει μόνος.

Αυτό είναι κάτι που δεν ξεχνιέται. Όποιος έχει περάσει κρίση, το ξέρει: θυμάται ποιος του έστειλε εκείνο το μήνυμα στις 2 τα ξημερώματα. Ποιος ρώτησε “είσαι καλά;”, χωρίς να θέλει τίποτα άλλο. Και ποιος — με τρόμο ή ευγένεια — εξαφανίστηκε.

Όταν οι κρίσεις ξεκαθαρίζουν το τοπίο

Δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για να δεις ποιοι είναι οι άνθρωποί σου, από τη στιγμή που δοκιμάζεσαι. Εκεί κλείνει η αυλαία της ψευδαίσθησης. Οι ρόλοι διαγράφονται. Ό,τι ήταν “φαίνεσθαι”, εξατμίζεται. Κι αυτό δεν είναι καταστροφή. Είναι φωτισμός.

Ναι, μπορεί να πονέσει. Αλλά και τι πιο λυτρωτικό από το να καταλάβεις, μέσα στην πτώση, ποιος είναι πραγματικά κοντά σου; Όχι γιατί συμφωνεί μαζί σου. Αλλά γιατί δεν σε εγκαταλείπει.

Και κάποιες φορές, αυτό αρκεί.

Και τι κάνουμε εμείς που παρατηρούμε;

Όταν μαθαίνεις ότι κάποιος γνωστός σου, συνεργάτης σου, φίλος σου ή δημόσιο πρόσωπο βρίσκεται σε δυσκολία — μη σιωπάς από φόβο και μη φωνάζεις από ευκολία. Πάρε λίγο χρόνο. Κοίτα μέσα σου. Αναρωτήσου: “Αν ήμουν εγώ εκεί, τι θα είχα ανάγκη να ακούσω;” Και κάνε αυτό το ελάχιστο που σώζει.

Μερικές φορές, μια πρόταση αρκεί: “Είμαι εδώ.”

Ή και τίποτα. Ένα emoji. Ένα like. Ένα “είδα, δεν ξέρω, αλλά σε σκέφτομαι.”

Αυτό είναι η στήριξη όταν δεν ξέρεις τι να πεις.

Η ανθρώπινη παραμονή.

🟩 Επίλογος

Η σιωπή των κοντινών μπορεί να πληγώσει περισσότερο από οποιονδήποτε τίτλο ειδήσεων. Και ο θόρυβος των άγνωστων μπορεί να δημιουργήσει μέσα μας έναν ανεξέλεγκτο φόβο έκθεσης, κρίσης, απόρριψης. Όμως, στην καρδιά όλων αυτών, υπάρχει μια ερώτηση που χρειάζεται θάρρος για να την κάνεις:

Σε ποιον μπορώ να στηριχθώ πραγματικά;

Η απάντηση, ευτυχώς ή δυστυχώς, έρχεται μόνο όταν βρεθείς στο χείλος. Αλλά όταν έρθει, δεν ξεχνιέται ποτέ.